Spoorlijn Maastricht - Venlo - Eindhoven

Bij de invoering van de spoorwegwet in 1860 wordt besloten om een tiental spoorlijnen in Nederland aan te leggen op kosten van de Staat. De exploitatie van deze spoorlijnen moet door particuliere maatschappijen gebeuren. Eén van deze spoorlijnen is de staatslijn E, Breda - Maastricht. De spoorlijn is voor een groot gedeelte bekostigd uit de baten van Nederlands-Indië. De spoorlijn wordt in fasen aangelegd, het traject Venlo - Maastricht wordt 21 november 1865 geopend.

Werkend Vervoer
Op deze spoorlijn is al in 1868 werkend vervoer aanwezig op de trein. Het eerste gebruikte stempel is het ‘takje stempel’ met de trajectnamen Eindh(oven)-Maastricht (1868) en Breda-Maastricht (1869).

[IMAGE]
Het station van de Staats Spoorwegen in Maastricht voor 1915.

Vanaf 1854 kan het hulpkantoor Susteren brieven versturen zonder tussenkomst van het postkantoor Roermond. Het gebruikt hiervoor het 'halve cirkel' stempel (1854-1867) met de aanduideing van het postkantoor Roermond of het ‘open takje’ stempel (1867-1868). Opvallend is dat in het 'open takje' stempel de naam van het hulpkantoor wordt gebruikt.

[IMAGE]
Briefkaart met het 'open takje' stempel van Susteren.


Het station Maastricht heeft ook een douanekantoor. Zie onderstaande strook van een pakket uit Nederlands-Indië met inklaringsrecht.

[IMAGE]

In Zuid-Limburg is op deze spoorlijn alleen voor Maastricht en Sittard een haltestempel uitgereikt. Wel is door de stations Bunde en Geleen een spoorwegstationstempel gebruikt. Dit is een administratief stempel, meestal in blauw afgedrukt, dat op de stations wordt gebruikt en niet in de treinen.

[IMAGE]

[IMAGE] [IMAGE]
Briefkaarten van Bunde naar Valkenburg (1874) met takje stempel Eind(hoven)-Maastricht en van Geleen naar Maastricht (1877) met het spoorwegstationstempels Bunde en Geleen (beide in blauw).

In 1876 wordt het takje stempel vervangen door een kleinrondstempel. Op deze lijn worden meerdere trajectnamen op de kleinrondstempels gebruikt: Breda-Maastricht (1872), Venloo-Maastr(icht) (1885) en Venloo-Maastricht (1890).

[IMAGE]
Kleinrondstempel voor het traject Venloo-Maastricht

Daarna zijn er de volgende grootrondstempels gebruikt: Maastricht-Venloo (1897), Venloo-Maastrciht (1898), Venloo-Maastricht en Venlo-Maastricht (1904) en Maastricht-Venlo (1906).

[IMAGE] [IMAGE]
Grootrondstempels Venloo-Maastrciht (foutieve spelling van Maastricht, 1901) en Maastricht-Venlo (1911).

Bij de invoering van de blokstempels worden ook verschillende trajectnamen gebruikt o.a Maastricht-Amsterdam, -Boxtel en –Eindhoven. Het werkend vervoer op dit traject heeft tot 1975 plaatsgevonden.

[IMAGE] [IMAGE] [IMAGE]
Blokstempels Maastricht-Eindhoven, Sittard-Eindhoven en Boxtel-Maastricht.


Stationspostkantoren
Langs deze spoorlijn hebben, in Zuid-Limburg, Maastricht en Sittard een stationpostkantoor. Het stationspostkantoor Maastricht ontvangt de volgende stempels:
Stempel Tekst Van Tot
kleinrondstempel Maastricht-STN 11-1884 03-1890
kleinrondstempel MAASTRICHT STATION 03-1890 07-1906
proefmodel kortebalk stempel MAASTRICHT-STATION 07-1906 08-1914
langebalkstempel MAASTRICHT STATION 1 02-1907 12-1921
kortebalkstempel MAASTRICHT-STATION-INKLARING 1 02-1920 12-1967
openbalkstempel MAASTRICHT-STATION 1 12-1921 06-1935
kortebalkstempel MAASTRICHT-STATION 1 06-1935 05-1956
openbalkstempel MAASTRICHT-STATION 1 05-1956 12-1967
openbalkstempel MAASTRICHT-STATION 2 05-1960 12-1967
openbalkstempel MAASTRICHT-STATION 3 05-1960 12-1967
Het stationspostkantoor Sittard ontvangt de volgende stempels:
.
Stempel Tekst Van Tot
openbalkstempel SITTARD-STATION 1 08-1918 08-1946
kortebalkstempel SITTARD STATION 1 08-1946 06-1956
Bronnen:
  • Janssen C. Handboek Nederlandse poststempels, deel 1 en 2. 2004 en 2008
  • Parlement en Politiek. Kabinetscrisis 1860 , spoorwegwet. . 2014.
  • Po & Po. Postmerken & Postinrichtingen in Nederland tot 1871 (PEP), deel 1. 2006.
  • Spoorwegmuseum. Spoor en Post in Nederland. 1979.